Dầu ăn không những là chất béo không được khuyến khích sử dụng nhiều, mà việc chế biến nó cũng là một tác nhân gây ô nhiễm không khí trong nhà. Quá trình sử dụng dầu ăn khi nấu nướng sẽ sản sinh khói dầu ăn – một loại khói vô cùng độc hại cho sức khỏe con người. Vây làm cách nào để hạn chế khói dầu ăn trong quá trình nấu nướng, cùng chúng tôi khám phá qua bài viết dưới đây.
Khói dầu ăn ảnh hưởng tới sức khỏe chúng ta như thế nào?
Khói dầu ăn là khí được sinh ra từ quá trình nấu nướng cùng dầu ăn, khí này có chứa benzen và formaldehyde – hai độc tố cũng xuất hiện trong thuốc lá.
Một nghiên cứu năm 2017, được công bố trên Tạp chí Nghiên cứu Ung thư và Ung thư Lâm sàng, đã tìm thấy bằng chứng cho thấy việc tiếp xúc với khói từ dầu ăn làm tăng nguy cơ ung thư phổi.
Các nhà khoa học đã phân tích 23 nghiên cứu liên quan đến 9.411 trường hợp ung thư ở Trung Quốc, nghiên cứu này tiết lộ rằng ta có nguy cơ mắc ung thư phổi cao hơn khi nấu ăn không có hệ thống thông gió tốt trong nhà bếp. Các nghiên cứu khác cũng cung cấp bằng chứng cho thấy sự tiếp xúc với khói dầu ăn trong thời gian mang thai có thể ảnh hưởng đến thời kỳ trẻ sơ sinh, làm giảm cân khi sinh.
Những hậu quả mà khói dầu ăn mang đến thường bị làm ngơ và không được để ý tới. Tuy nhiên, đã có hàng chục nghiên cứu và chứng minh về độ độc hại của khói dầu ăn. Đây là lúc chúng ta cần có những động thái để bảo vệ sức khỏe của mình bằng cách hạn chế lượng khói dầu ăn trong không gian sống.
6 cách để hạn chế lượng khói dầu ăn
Tăng cường ăn những món luộc, hấp
Hiện nay, phương pháp luộc và hấp rất phổ biến trong giới ăn “Eat Clean” (tạm dịch: Ăn sạch). Ăn các món luộc hoặc hấp không những hạn chế được những nguy cơ về khói dầu ăn hay đồ ăn dầu mỡ mà còn giúp chúng ta có làn da đẹp. Thông thường, những món ăn luộc/hấp đều không bị mất mùi vị và luôn giữ được dinh dưỡng, chính vì thế phương pháp nấu ăn này luôn được coi là phương pháp ăn lành mạnh, giảm thiểu tối đa dầu mỡ và chất béo. Khi giảm tải lượng dầu ăn sử dụng, chúng ta cũng hạn chế được lượng khói dầu ăn thải ra từ việc nấu nướng.
Hấp là một phương pháp nấu nướng giúp hạn chế khói dầu ăn
Sử dụng nồi chiên không dầu
Nồi chiên không dầu hiện nay đang là một lựa chọn phổ biến của giới nội trợ cho việc chế biến thức ăn. Ưu điểm của nồi chiên không dầu đó là tiện, nhanh, chất lượng đồ ăn đảm bảo và quan trọng hơn hết đó là không cần sử dụng dầu ăn, chính vì thế cũng sẽ không sản sinh ra khói dầu ăn.
Chế biến đồ ăn bằng nồi chiên không dầu là một cách hạn chế khói dầu ăn
Sử dụng lò vi sóng
Một nghiên cứu gần đây từ Tây Ban Nha đã phát hiện ra rằng một trong những cách tốt nhất để nấu nấm là trong lò vi sóng. Phương pháp này làm tăng đáng kể hàm lượng chất chống oxy hóa của chúng – những hợp chất giúp bảo vệ tế bào khỏi bị hư hại. Ngược lại, luộc hoặc xào nấm làm giảm hàm lượng chất chống oxy hóa.
Sử dụng lò vi sóng vừa giúp giữ lại chất dinh dưỡng của rau vừa không thải ra khói dầu ăn
Ngoài ra, các bằng chứng khoa học còn cho thấy rằng kỹ thuật tốt nhất để giữ lại vitamin và chất dinh dưỡng khi nấu rau là sử dụng thời gian nấu ngắn và sử dụng càng ít nước để chế biến càng tốt. Điều này có nghĩa là sử dụng lò vi sóng là một phương pháp nấu ăn tốt vì chất dinh dưỡng của rau sẽ bị thôi ra nếu đun sôi trong nước hay sinh ra khói dầu ăn nếu xào nấu.
Lấy đúng lượng dầu cần thiết khi nấu
Lấy đúng lượng dầu cần thiết khi nấu cũng là một cách giúp hạn chế lượng khói bốc ra từ dầu ăn. Hãy sử dụng một chiếc thìa để đo lượng dầu theo đúng nhu cầu khi nấu ăn, tránh cầm cả chai/lọ dầu để đổ phòng trường hợp bị đổ hoặc rót dầu quá tay. Điều này vừa gây lãng phí vừa tạo ra lượng khói nhiều từ dầu ăn nhiều hơn, gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
Dầu vừa phải thì lượng khói dầu ăn cũng càng thấp
Chú ý “điểm bốc khói” của các loại dầu ăn
Tất cả các chất béo, bao gồm cả các loại dầu bạn thường sử dụng trong nhà bếp, đều có điểm bốc khói, điểm mà chúng sẽ bắt đầu tạo khói. Nghĩa là tùy vào loại dầu khi đạt đến một nhiệt độ nhất định sẽ bắt đầu tạo ra khói dầu ăn. Cụ thể, đó là thời điểm những thành phần có trong dầu như chất béo, protein, đường, các chất hữu cơ khác xúc tác với oxy và đốt cháy, giải thích của Joseph Provost – một giáo sư hóa học và sinh hóa tại Đại học San Diego, tác giả của cuốn sách: “The Science of Cooking: Understanding the Biology and Chemistry Behind Food and Cooking.”
Sau đây là số liệu thống kê “điểm bốc khói” của các loại dầu ăn và chất béo phổ biến:
Số liệu thống kê “điểm bốc khói” của các loại dầu ăn và chất béo
Nhiệt độ cao đồng nghĩa với việc loại dầu đó có điểm bốc khói cao, có nghĩa là chúng có thể được đun nóng đến nhiệt độ rất cao để tạo ra một kết cấu rất giòn khi chiên. Những loại dầu này cũng có thể bị phân hủy và trở nên không ổn định ở nhiệt độ rất thấp mặc dù chúng không bị nấu đến khi bốc khói.
Chúng ta có thể thấy trong bảng, dầu dừa và dầu olive có nhiệt độ thấp nhất, đó là bởi những loại dầu mỡ này giàu chất béo một liên kết đôi (monounsaturated) và chất béo bão hoà (saturated) hơn nên giữ được ổn định tốt hơn khi đun nóng. Hay nói cách khác chúng sẽ ít nguy hiểm cho sức khoẻ hơn.
Mở cửa sổ và máy hút mùi khi nấu nướng
Theo một nghiên cứu, hệ thống hút mùi đơn thuần không thể giảm nồng độ hạt phát ra trong quá trình nấu nướng, đặc biệt là chiên rán một cách hiệu quả. Các hạt phát ra từ quá trình nấu ăn được loại bỏ nhanh chóng khi cả hệ thống thông gió tự nhiên và hệ thống hút mùi hoạt động đồng thời, vì khi đó căn bếp được cho là đạt ở một trạng thái thông thoáng nhất, hạn chế được lượng khói dầu ăn thải ra.
Máy hút mùi kết hợp với thông gió tự nhiên sẽ làm giảm khói dầu ăn
Khói dầu ăn là một tác nhân gây ra ô nhiễm không khí trong nhà nghiêm trọng hơn ta nghĩ. Chúng ta cần nhận thức rõ hơn về sự nguy hiểm mà khói dầu ăn mang lại và có những giải pháp phù hợp để hạn chế sự phát thải của loại khí này. Với bài viết này, chúng tôi hy vọng đã giúp bạn có những cái nhìn rõ hơn về tác hại của khói dầu ăn cũng như các giải pháp cho vấn đề này.
Nguồn tham khảo:
2. https://www.bbc.com/future/article/20200625-the-hidden-risks-of-cooking-your-food
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30852226/
Tìm hiểu các thông tin chuyên sâu về không khí tại đây
