Ô nhiễm không khí đang trở nên nghiêm trọng hơn mỗi ngày do các vấn đề về biến đổi khí hậu, mà nguyên nhân là bởi các hoạt động do con người tạo nên. Các chất ô nhiễm góp phần tạo nên ô nhiễm không khí ngày một tăng lên và gây nguy hiểm cho sức khỏe con người. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu các chất ô nhiễm này và mức độ độc hại của chúng ra sao trong bài viết dưới đây.
Chất ô nhiễm 1: Khí thải diesel
Khí thải diesel là chất ô nhiễm có màu đen, nặng mùi thải ra từ các phương tiện chạy bằng động cơ diesel. Chất ô nhiễm này là hỗn hợp của hơn 40 chất độc hại và có liên quan đến các vấn đề về sức khỏe như ung thư, hen suyễn, tử vong sớm và các nguy cơ sức khỏe cho thai nhi.
Nhiều người sống hoặc làm việc gần các điểm nóng về động cơ diesel như kho xe tải, bến xe buýt, bến cảng, công trường xây dựng và các tuyến đường và đường cao tốc đông đúc sẽ có nguy cơ mắc các bệnh kể trên nhiều hơn.
Xe buýt là loại phương tiện thải ra nhiều khí thải diesel gây ô nhiễm
Xe buýt và xe tải chạy bằng khí đốt tự nhiên đã thay thế nhiều loại xe chạy bằng động cơ diesel trong nhiều thập kỷ. Nhờ vào các tiêu chuẩn ô nhiễm và nhiên liệu của liên bang, các loại xe mới sử dụng cho cả đường bộ (như máy kéo và máy ủi) ít gây ô nhiễm hơn nhiều so với những phương tiện cũ. Nhưng vì động cơ diesel đã tồn tại trong nhiều thập kỷ, nên việc loại bỏ hoàn toàn sẽ là một điều khó đối với nhiều quốc gia.
Để bảo vệ bản thân khỏi những chất ô nhiễm từ khí thải diesel, bạn có thể tham khảo một trong những cách sau:
- Giữ khoảng cách với ống xả thải ra khí diesel từ các phương tiện.
- Nói chuyện với lãnh đạo trường học (nếu là phụ huynh) về việc xe buýt có thể giảm bớt tình trạng để động cơ xe hoạt động (tắt máy) trong quá trình học sinh xếp hàng lên và xuống xe.
- Thúc giục cơ quan chính quyền địa phương, khu trường học và chính quyền thành phố cho dừng hoạt động các đội xe cũ hoặc trang bị thêm cho họ các biện pháp kiểm soát ô nhiễm, cũng như làm sạch các cảng và các trung tâm trung chuyển khác.
Chất ô nhiễm 2: Benzen
Benzen là chất ô nhiễm có trong một phần tự nhiên của dầu thô, xăng và khói thuốc lá. Một số ngành công nghiệp sử dụng benzen để sản xuất chất dẻo, nhựa, nylon và sợi tổng hợp. Benzen cũng được sử dụng để sản xuất một số loại chất bôi trơn, cao su, thuốc nhuộm, chất tẩy rửa, thuốc và thuốc trừ sâu. Hàm lượng benzene cao cũng đã được tìm thấy trong không khí gần các cơ sở dầu khí – bao gồm các nhà máy lọc dầu và địa điểm khai thác mỏ – cũng như trong các cộng đồng lân cận.
Trong xăng có chứa chất benzen gây ô nhiễm
Benzen là một chất ô nhiễm gây ung thư ở người được biết đến có thể gây ra bệnh bạch cầu ở trẻ em, rối loạn máu và một số bệnh khác. Ngay cả khi tiếp xúc trong thời gian ngắn có thể dẫn đến buồn ngủ, chóng mặt, nhức đầu và kích ứng mắt, da và đường hô hấp.
Bạn có thể bảo vệ bản thân khỏi chất ô nhiễm benzen bằng cách:
- Tránh xa các cây xăng, không đứng gần vòi xăng khi đổ xăng.
- Không hút thuốc và tránh xa những nơi có khói thuốc.
- Không sống gần các khu công nghiệp sản xuất cao su, nhựa,…
Chất ô nhiễm 3: Vật chất dạng hạt (bụi mịn)
Vật chất dạng hạt hay còn gọi là bụi mịn là một hỗn hợp của các chất rắn và chất lỏng cực nhỏ trôi nổi trong không khí. Hầu hết ô nhiễm dạng hạt là do đốt than, dầu, diesel, xăng hoặc gỗ. Ngoài ra, những hạt ô nhiễm này còn có trong bồ hóng, khói và sương mù nhưng quá nhỏ để có thể nhìn thấy bằng mắt thường.
Kích thước siêu nhỏ đó là một phần nguyên nhân khiến loại ô nhiễm này trở nên nguy hiểm. Khi hít phải, chúng đủ nhỏ để đi vào phổi hoặc thậm chí là máu và có liên quan đến các vấn đề về hô hấp, tim mạch và tử vong sớm.
Xem thêm: 12 loại thực phẩm giúp bạn cải thiện chức năng phổi
Bụi mịn là chất ô nhiễm không thể nhìn thấy bằng mắt thường
Để bảo vệ bản thân khỏi bụi mịn, bạn có thể:
- Theo dõi chỉ số không khí ở địa phương bạn sống và hạn chế ra đường vào những ngày chỉ số ô nhiễm ở mức cao.
- Hạn chế sử dụng lò sưởi trong nhà, việc đốt các nhiên liệu như than/ củi – nguồn ô nhiễm sản sinh ra bụi mịn.
Chất ô nhiễm 4: Ozone tầng mặt đất
Ở tầng bình lưu, ozone tạo thành một lớp bảo vệ ngăn chặn các tia cực tím có hại từ mặt trời. Ozon ở tầng mặt đất (xuất hiện dưới dạng sương mù), được hình thành khi các nitrogen oxides và các chất ô nhiễm (từ xe cộ và nhà máy điện thải ra) phản ứng với ánh sáng mặt trời.
Sương mù do ozone trước đây chủ yếu là một vấn đề đô thị, nhưng do sự mở rộng của các ngành công nghiệp dầu khí và các quy định lỏng lẻo, các khu vực nông thôn cũng bắt đầu phải đối mặt với vấn đề này.
Hít thở khí ozone ở tầng mặt đất có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe
Hít thở khí ozone ở tầng mặt đất có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe bao gồm đau ngực, ho, kích ứng cổ họng và tắc nghẽn. Chất ô nhiễm này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng viêm phế quản, khí phế thũng và hen suyễn. Ozone cũng có thể làm giảm chức năng phổi và làm viêm màng phổi. Phơi nhiễm nhiều lần có thể để lại sẹo vĩnh viễn cho mô phổi.
Để không phải tiếp xúc với quá nhiều khí ozone, bạn có thể làm những cách sau:
- Theo dõi chỉ số không khí ở địa phương bạn sống và hạn chế ra đường vào những ngày chỉ số ô nhiễm ozone mặt đất ở mức cao.
- Tập thể dục vào thời điểm sáng sớm hoặc tối muộn, bởi đây là những thời điểm mức ozone thấp hơn so với ban ngày.
- Sử dụng phương tiện công cộng, hoặc tốt hơn là đi bộ hoặc đạp xe.
Đây là các chất ô nhiễm gây hậu quả lớn cho môi trường và sức khỏe, nhưng lại khó có khả năng để loại bỏ hoàn toàn bởi đa phần các chất này đều xuất phát từ những nhu cầu thiết yếu như sản xuất đồ dùng hay phương tiện đi lại của con người. Chính vì vậy, chúng ta cần có những giải pháp để bảo vệ sức khỏe của chính bản thân mình.
Nguồn tham khảo:
https://www.nrdc.org/stories/how-protect-yourself-outdoor-air-pollutants
https://emergency.cdc.gov/agent/benzene/basics/facts.asp
https://www.epa.gov/ground-level-ozone-pollution/health-effects-ozone-pollution
Tìm hiểu các thông tin chuyên sâu về không khí tại đây.
