Thế nào là khí Ozone “tốt” và thế nào là khí Ozone “xấu”?

Chúng ta thường ít để tâm tới những vấn đề liên quan tới tầng ozone, tuy nhiên ozone có một sự tác động tương đối đến đời sống của chúng ta. Theo Cơ quan Môi trường Hoa Kỳ (EPA), ozone có thể “tốt” hoặc “có hại” đối với sức khỏe và môi trường tùy thuộc vào nơi nó được tìm thấy trong bầu khí quyển. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về ozone trong bài viết dưới đây.

Ozone được hình thành như thế nào?

Tầng ozone là một phần của bầu khí quyển Trái đất có chứa nồng độ khí ozone tương đối cao, là một phân tử vô cơ có công thức hóa học là O3. Ozone là một chất khí màu xanh lam nhạt, có mùi hắc (giống mùi clo). Mặc dù ozone ở tương đối cao, nồng độ trong tầng này vẫn nhỏ so với các khí khác trong tầng bình lưu.

Ozone hấp thụ hầu hết bức xạ tia cực tím đến trái đất từ mặt trời

Tầng ozone hấp thụ hầu hết bức xạ tia cực tím đến trái đất từ mặt trời. Tầng ozone trong khí quyển dày hơn ở các cực so với ở xích đạo. Nếu tầng ozone bị mỏng đi, tia cực tím (UV) theo thời gian sẽ làm hỏng mùa màng và dẫn đến tỷ lệ ung thư da và đục thủy tinh thể ở con người cao hơn.

Thế nào là Ozone “tốt” và thế nào là Ozone “xấu”?

Ozone xuất hiện ở cả tầng trên của Trái đất và ở tầng mặt đất. Ozone có thể tốt hoặc xấu, tùy thuộc vào nơi nó được tìm thấy.

Ozone tốt xuất hiện tự nhiên trong tầng cao của bầu khí quyển (được gọi là ozone tầng bình lưu), nơi nó tạo thành một lớp bảo vệ giúp chúng ta tránh khỏi các tia cực tím có hại của mặt trời. Nhưng sự thật là Ozone có lợi này đã bị phá hủy một phần bởi các hóa chất nhân tạo, gây ra tình trạng nghiêm trọng thường được gọi là “thủng tầng ozone”. 

Ozone được nhìn thấy dưới dạng sương mù

Ozone ở tầng mặt đất là một chất ô nhiễm không khí có hại và là thành phần chính trong sương khói. Ozone “xấu” được hình thành khi các nitrogen oxides và các chất ô nhiễm (từ xe cộ và nhà máy điện thải ra) phản ứng với ánh sáng mặt trời. 

Những tác động không tốt từ ozone đến con người

Tùy thuộc vào mức độ tiếp xúc, ozone có thể:

  • Gây ho và đau hoặc ngứa cổ họng.
  • Gây khó khăn hơn khi hít thở sâu và mạnh và gây đau khi hít thở sâu.
  • Làm viêm nhiễm và tổn thương đường hô hấp.
  • Khiến phổi dễ bị nhiễm trùng.
  • Làm trầm trọng thêm các bệnh về phổi như hen suyễn, khí phế thũng và viêm phế quản mãn tính.
  • Tăng tần suất các cơn hen suyễn.
Ozone có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe cho con người

Tiếp xúc lâu dài với ozone có liên quan đến việc làm trầm trọng thêm bệnh hen suyễn, và có thể là một trong nhiều nguyên nhân phát triển bệnh hen suyễn. Các nghiên cứu ở các địa điểm có nồng độ cao cũng báo cáo mối liên hệ của ozone với tử vong do các nguyên nhân hô hấp.

Các giải pháp ngăn ngừa phơi nhiễm với ozone

Ozone “xấu” dưới dạng sương mù được coi là một kiểu ô nhiễm không khí, tình trạng này đặc biệt xuất hiện nhiều trong các khu vực thành thị. Vì vậy để bảo vệ bản thân khỏi ô nhiễm không khí nói chung và ozone nói riêng, bạn hãy chú ý đến các giải pháp sau:

  • Kiểm tra dự báo ô nhiễm không khí hàng ngày trong khu vực của bạn. Các dự báo được mã hóa bằng màu sắc có thể cho bạn biết khi nào không khí không trong lành.
  • Tránh tập thể dục ngoài trời khi mức độ ô nhiễm và mức độ ozone cao bởi hoạt động thể chất sẽ khiến bạn phải hít thở mạnh hơn, làm hấp thụ nhiều chất ô nhiễm vào cơ thể.
  • Sử dụng ít năng lượng điện hơn trong nhà bởi sản xuất điện và các nguồn năng lượng khác tạo ra ô nhiễm không khí. Bằng cách giảm sử dụng năng lượng, bạn có thể giúp cải thiện chất lượng không khí, hạn chế phát thải khí nhà kính.
  • Đi bộ, đi xe đạp, đi chung xe hoặc đi phương tiện công cộng thay vì đi xe máy, xe ô tô.

Nên đạp xe thay vì sử dụng các phương tiện gắn máy để giảm mức ozone vào không khí

Tầng ozone được coi là “kem chống nắng” của Trái đất – bảo vệ các sinh vật khỏi quá nhiều bức xạ tia cực tím từ mặt trời. Tuy nhiên nếu tiếp xúc với ozone, sức khỏe con người lại bị đe dọa. Chính vì vậy, chúng ta cần có những giải pháp để không bị ảnh hưởng sức khỏe bởi ozone cũng như những hành động để bảo vệ môi trường – giữ tầng ozone trên cao làm lá chắn bảo vệ cho hành tinh.

Nguồn tham khảo:

https://www.epa.gov/ground-level-ozone-pollution/ground-level-ozone-basics#wwh

https://www.epa.gov/ground-level-ozone-pollution/health-effects-ozone-pollution

https://www.business-standard.com/about/what-is-ozone-layer

https://www.lung.org/clean-air/outdoors/10-tips-to-protect-yourself

Tìm hiểu các thông tin chuyên sâu về không khí tại đây.

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top