Theo Cơ quan Bảo vệ môi trường Hoa Kỳ EPA, chúng ta thường dành trên 90% thời gian ở nhà, trong khi chất lượng không khí trong nhà ô nhiễm gấp 3 – 5 lần so với ngoài trời. Vậy làm thế nào để đo lường và kiểm soát chất lượng không khí trong nhà?
1. Chất lượng không khí trong nhà
Chất lượng không khí trong nhà ngày càng suy giảm do sự tác động của bụi mịn, vi sinh vật và khí độc. Theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO, khoảng 2.3 tỷ người trên toàn thế giới (khoảng ⅓ dân số toàn cầu) nấu ăn bằng lửa hở hoặc bếp kém hiệu quả chạy bằng dầu hỏa, sinh khối (gỗ, phân động vật và chất thải cây trồng) và than, tạo ra ô nhiễm không khí có hại cho hộ gia đình.
Chất lượng không khí trong nhà kém là nguyên nhân gây ra khoảng 3.2 triệu ca tử vong mỗi năm vào năm 2020, trong đó có hơn 237.000 ca tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi.
Những tác động kết hợp của ô nhiễm không khí xung quanh và ô nhiễm không khí trong nhà có liên quan đến 6.7 triệu ca tử vong sớm hàng năm. Sự phơi nhiễm ô nhiễm không khí trong nhà dẫn đến các bệnh không lây nhiễm bao gồm bệnh tim thiếu máu cục bộ, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) và ung thư phổi, đặc biệt là có thể gây ra đột quỵ.
Chất lượng không khí trong nhà
Trong số 3.2 triệu ca tử vong do phơi nhiễm ô nhiễm không khí trong nhà có bao gồm:
- 32% là do bệnh tim thiếu máu cục bộ: 12% tổng số ca tử vong do bệnh tim thiếu máu cục bộ gây ra hơn một triệu ca tử vong sớm hàng năm, có thể là do tiếp xúc với ô nhiễm không khí trong nhà.
- 23% là do đột quỵ: khoảng 12% số ca tử vong do đột quỵ có thể là do tiếp xúc hàng ngày với ô nhiễm không khí trong nhà do sử dụng nhiên liệu rắn và dầu hỏa tại nhà.
- 21% là do nhiễm trùng đường hô hấp dưới: việc tiếp xúc với ô nhiễm không khí trong nhà gần như làm tăng gấp đôi nguy cơ đối với trẻ em và chịu trách nhiệm cho 44% tổng số ca tử vong do viêm phổi ở trẻ dưới 5 tuổi. Ô nhiễm không khí trong nhà là nguy cơ gây nhiễm trùng đường hô hấp dưới cấp tính ở người lớn và góp phần gây ra 22% tổng số ca tử vong ở người lớn do viêm phổi.
- 19% là do bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD): 23% tổng số ca tử vong do bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) ở người lớn ở các nước thu nhập thấp và trung bình là do tiếp xúc với ô nhiễm không khí trong nhà.
- 6% là do ung thư phổi: khoảng 11% số ca tử vong do ung thư phổi ở người lớn là do tiếp xúc với chất gây ung thư do ô nhiễm không khí trong nhà gây ra bằng cách sử dụng dầu hỏa hoặc nhiên liệu rắn như gỗ, than củi hoặc than đá cho nhu cầu năng lượng của hộ gia đình.
Ô nhiễm không khí trong nhà được tạo ra do sử dụng nhiên liệu và công nghệ kém hiệu quả và gây ô nhiễm trong và xung quanh nhà, chứa nhiều chất gây ô nhiễm có hại cho sức khỏe bao gồm các hạt nhỏ xâm nhập sâu vào phổi và đi vào máu. Ở những ngôi nhà thông gió kém, khói trong nhà có thể có hàm lượng hạt mịn cao hơn 100 lần so với mức cho phép. Sự phơi nhiễm đặc biệt cao ở phụ nữ và trẻ em, những người dành nhiều thời gian nhất ở gần lò sưởi trong nhà.
Nhiên liệu kém hiệu quả
Trước tình trạng chất lượng không khí trong nhà suy giảm, WHO đã ban hành một bộ quy phạm Hướng dẫn về chất lượng không khí trong nhà (đốt nhiên liệu trong nhà). Hướng dẫn đưa ra hướng dẫn dựa trên bằng chứng thực tế về loại nhiên liệu và công nghệ sử dụng trong gia đình có thể được coi là sạch, bao gồm các khuyến nghị không khuyến khích sử dụng dầu hỏa và khuyến nghị không sử dụng than chưa qua chế biến.
Đồng thời WHO cũng xác định rõ hiệu suất của nhiên liệu và công nghệ (dưới dạng mục tiêu về tỷ lệ phát thải) cần thiết để bảo vệ sức khỏe và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giải quyết tất cả các hoạt động sử dụng năng lượng trong gia đình, đặc biệt là nấu ăn, sưởi ấm và chiếu sáng để đảm bảo lợi ích cho sức khỏe và môi trường.
2. Cách đo lường chất lượng không khí trong nhà
Chất lượng không khí trong nhà quan trọng vì chúng ta thường dành nhiều thời gian ở trong nhà. Nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến chất lượng không khí trong nhà bao gồm bụi mịn, khói thuốc lá, hóa chất từ sản phẩm gia dụng, vi khuẩn, nấm mốc và các chất gây ô nhiễm khác. Dưới đây là một số biện pháp sử dụng các thiết bị đo lường chất lượng không khí để kiểm tra mức độ ô nhiễm bao gồm:
- Máy đo chất lượng không khí: Các máy đo chất lượng không khí thường có màn hình hiển thị để mọi người có thể theo dõi kết quả ngay lập tức.
- Thẻ đo màu không khí: Thẻ đo màu không khí thường dùng để đo lường chất lượng không khí trong thời gian ngắn. Mọi người có thể đặt thẻ đo ở một nơi nhất định trong nhà và sau một khoảng thời gian, so sánh màu trên thẻ với biểu đồ để đánh giá chất lượng không khí.
- Máy đo độ ẩm và nhiệt độ: Độ ẩm và nhiệt độ cũng ảnh hưởng đến chất lượng không khí trong nhà. Máy đo độ ẩm và nhiệt độ có sẵn để bạn kiểm tra các điều kiện này.
- Máy đo CO (carbon monoxide) và CO2 (carbon dioxide): Máy đo CO và CO2 là quan trọng để theo dõi mức độ khí carbon monoxide và khí carbon dioxide trong không khí.
- Máy đo Radon: Đối với các khu vực có nguy cơ cao về radon, việc sử dụng máy đo radon để đo lường mức độ radon trong nhà là quan trọng.
- Biện pháp đo bằng ứng dụng di động: Nhiều ứng dụng di động có thể sử dụng trên điện thoại thông minh để đo lường chất lượng không khí. Tuy nhiên, mọi người cần lưu ý rằng độ chính xác của chúng có thể không cao bằng các thiết bị chuyên dụng.
Đo lường chỉ số không khí
Việc đo lường chất lượng không khí trong nhà là quan trọng để đảm bảo môi trường sống lành mạnh và an toàn cho sức khỏe. Các phương tiện như máy đo chất lượng không khí, máy đo độ ẩm và nhiệt độ, cùng với ứng dụng di động, cung cấp cho chúng ta khả năng theo dõi và đánh giá mức độ ô nhiễm trong không khí.
Thông qua việc sử dụng các thiết bị này, chúng ta có thể xác định và giải quyết các vấn đề liên quan đến bụi mịn, khí CO2, hợp chất hữu cơ bay hơi và nhiều yếu tố khác. Điều này là quan trọng để tạo ra một môi trường sống thoải mái, an toàn và thân thiện với sức khỏe cho cả gia đình.
Tìm hiểu và cập nhật những thông tin mới nhất về chất lượng sống toàn diện tại đây.
THAM KHẢO
[1] —. “Household Air Pollution and Health.” Who.int, World Health Organization: WHO, 28 Nov. 2022, www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/household-air-pollution-and-health.
