Theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO, hen suyễn là một bệnh không lây nhiễm (NCD) nghiêm trọng, ảnh hưởng đến cả trẻ em, người lớn và là bệnh mãn tính phổ biến nhất ở trẻ em. Vậy tại sao trẻ em dễ mắc bệnh hen suyễn?
1. Về bệnh hen suyễn
Hen suyễn là tình trạng đường thở bị thu hẹp, sưng lên và có thể tiết ra nhiều chất nhầy. Điều này có thể gây khó thở và ho, tiếng huýt sáo (thở khò khè) khi thở ra và khó thở.
WHO cho biết bệnh hen suyễn ảnh hưởng đến khoảng 262 triệu người vào năm 2019 và khiến 455.000 người tử vong. Các triệu chứng có thể bao gồm ho, thở khò khè, khó thở và tức ngực. Những triệu chứng này có thể nhẹ hoặc nặng và có thể đến rồi đi theo thời gian.
Bệnh hen suyễn thường không được chẩn đoán và điều trị đúng mức, đặc biệt ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Những người mắc bệnh hen suyễn không được điều trị tốt có thể bị rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi vào ban ngày và kém tập trung.
Hen suyễn
Bệnh hen suyễn không thể chữa khỏi nhưng các triệu chứng có thể được kiểm soát. Vì bệnh hen suyễn thường thay đổi theo thời gian nên điều quan trọng là người bệnh phải làm việc với bác sĩ để theo dõi các dấu hiệu và triệu chứng để điều chỉnh cách điều trị nếu cần.
2. Các triệu chứng của bệnh hen suyễn
Các triệu chứng hen suyễn khác nhau ở mỗi người. Các dấu hiệu và triệu chứng hen suyễn bao gồm:
- Hụt hơi.
- Tức ngực hoặc đau.
- Khò khè khi thở ra là dấu hiệu thường gặp của bệnh hen suyễn ở trẻ em.
- Khó ngủ do khó thở, ho hoặc thở khò khè.
- Các cơn ho hoặc thở khò khè trở nên trầm trọng hơn do virus đường hô hấp, chẳng hạn như cảm lạnh hoặc cúm.
Khó thở
Các dấu hiệu cho thấy bệnh hen suyễn có thể đang trở nên trầm trọng hơn bao gồm:
- Các dấu hiệu và triệu chứng hen suyễn thường xuyên hơn và khó chịu hơn.
- Tình trạng khó thở ngày càng tăng, được đo bằng thiết bị dùng để kiểm tra xem phổi hoạt động tốt như thế nào (máy đo lưu lượng đỉnh).
- Nhu cầu sử dụng ống hít tác dụng nhanh thường xuyên hơn.
3. Nguyên nhân dẫn đến bệnh hen suyễn
Nhiều yếu tố có liên quan đến việc tăng nguy cơ phát triển bệnh hen suyễn, mặc dù thường khó tìm ra nguyên nhân trực tiếp duy nhất.
- Bệnh hen suyễn có nhiều khả năng xảy ra hơn nếu các thành viên khác trong gia đình cũng mắc bệnh hen suyễn – đặc biệt là họ hàng gần, chẳng hạn như cha mẹ hoặc anh chị em.
- Bệnh hen suyễn có nhiều khả năng xảy ra ở những người mắc các bệnh dị ứng khác, chẳng hạn như bệnh chàm và viêm mũi (sốt cỏ khô).
- Đô thị hóa có liên quan đến việc gia tăng tỷ lệ mắc bệnh hen suyễn, có thể do nhiều yếu tố về lối sống.
- Các sự kiện xảy ra trong giai đoạn đầu đời ảnh hưởng đến sự phát triển của phổi và có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh hen suyễn. Chúng bao gồm cân nặng khi sinh thấp, sinh non, tiếp xúc với khói thuốc lá và các nguồn ô nhiễm không khí khác, cũng như nhiễm trùng đường hô hấp do virus.
- Việc tiếp xúc với nhiều chất gây dị ứng và kích thích trong môi trường cũng được cho là làm tăng nguy cơ mắc bệnh hen suyễn bao gồm ô nhiễm không khí trong nhà và ngoài trời, mạt bụi nhà, nấm mốc và phơi nhiễm nghề nghiệp với hóa chất, khói hoặc bụi.
- Trẻ em và người lớn thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ mắc bệnh hen suyễn cao hơn.
Nguyên nhân hen suyễn
4. Tại sao trẻ em dễ mắc bệnh hen suyễn?
Theo nghiên cứu về “Bệnh hen suyễn ở trẻ em và người lớn” được đăng tải trên Viện Y học Quốc gia Hoa Kỳ (National Institutes of Health – NIH), bệnh hen suyễn ở trẻ em được biết đến với tỷ lệ lưu hành cao, chủ yếu là nam giới trước tuổi dậy thì, bệnh thuyên giảm thường gặp và tỷ lệ tử vong hiếm gặp.
Hen suyễn ở trẻ em không phải là một bệnh đơn lẻ mà là một chứng rối loạn đa dạng đặc biệt với biểu hiện khác nhau trong suốt thời thơ ấu. Bệnh hen suyễn ảnh hưởng đến 8.3% trẻ em ở Hoa Kỳ và là bệnh mãn tính phổ biến nhất ở trẻ em.
Bệnh hen suyễn ở trẻ em tiêu tốn 50 tỷ USD chi phí chăm sóc sức khỏe hàng năm và là nguyên nhân chính dẫn đến các ca phải đến phòng cấp cứu, nhập viện, nghỉ học và mất ngày làm việc của phụ huynh.
Hen suyễn ở trẻ em
Hen suyễn được coi là một căn bệnh mãn tính ở trẻ em, tuy nhiên, có những khoảng thời gian bệnh có thể thuyên giảm hoặc khỏi hoàn toàn. Trên thực tế, ở Newark, cứ 4 học sinh thì có 1 học sinh được chẩn đoán mắc bệnh hen suyễn. Ở New Jersey, có khoảng 100 ca tử vong do hen suyễn mỗi năm, trong đó có một lượng không cân xứng từ các nhóm thiểu số ở khu vực thành thị.
Giai đoạn chu sinh có liên quan đến sự phát triển của bệnh hen suyễn ở trẻ em. Một số nghiên cứu đoàn hệ đã tiết lộ các yếu tố nguy cơ phát triển bệnh hen suyễn ở trẻ em, với các yếu tố trải dài từ yếu tố nguy cơ di truyền và môi trường đến các đặc điểm như giới tính của trẻ và các triệu chứng dị ứng.
Hệ miễn dịch trẻ yếu
Trẻ em có hệ miễn dịch yếu, cơ thể chưa phát triển toàn diện, thường xuyên mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp như viêm mũi, viêm họng hoặc viêm phổi. Những bệnh nhiễm trùng này có thể góp phần vào việc kích thích và làm tổn thương đường hô hấp, tạo điều kiện cho sự phát triển của hen suyễn.
Các yếu tố nguy cơ môi trường chu sinh cũng rất quan trọng cần xem xét đối với bệnh hen suyễn ở trẻ em. Người mẹ hút thuốc lá khi mang thai đã được chứng minh là làm tăng nguy cơ mắc bệnh hen suyễn ở trẻ em.
Chế độ ăn uống của bà mẹ trong thời kỳ mang thai cũng được coi là yếu tố nguy cơ hen suyễn với các báo cáo về chế độ ăn uống của bà mẹ có nhiều vitamin E, kẽm và axit béo không bão hòa đa có tác dụng bảo vệ chống lại sự phát triển của bệnh hen suyễn ở trẻ em. Đặc biệt, bệnh phổi mãn tính ở trẻ sinh non làm tăng nguy cơ phát triển bệnh hen suyễn ở trẻ em.
Xem thêm: Ô nhiễm không khí có khiến bạn tăng cân?
5. Những biện pháp phòng ngừa hen suyễn cho trẻ em
Việc phòng ngừa hen suyễn ở trẻ em là một phần quan trọng của chăm sóc sức khỏe hô hấp. Dưới đây là một số biện pháp mà phụ huynh và người chăm sóc có thể thực hiện để giảm nguy cơ phát triển hen suyễn ở trẻ bao gồm:
- Giữ cho môi trường sạch sẽ: Đảm bảo rằng môi trường sống của trẻ luôn sạch sẽ, đồng thời hạn chế tiếp xúc với các chất ô nhiễm và khói thuốc lá.
- Tăng cường dinh dưỡng cơ thể: Cung cấp chế độ ăn giàu chất dinh dưỡng, đặc biệt là các loại thực phẩm giàu vitamin C và E, có thể giúp củng cố hệ thống miễn dịch và giảm nguy cơ mắc bệnh hen suyễn.
- Duy trì hoạt động thể chất: Khuyến khích trẻ tham gia hoạt động thể chất đều đặn để tăng cường sức khỏe hô hấp và duy trì trọng lượng cơ thể ổn định.
- Giữ gìn sức khỏe hô hấp: Đảm bảo trẻ được giữ ấm trong thời tiết lạnh, hạn chế tiếp xúc với người bệnh nếu có thể và khuyến khích việc rửa tay thường xuyên để ngăn chặn sự lây nhiễm.
- Hạn chế tiếp xúc với các chất ô nhiễm: Tránh đưa trẻ đi nơi có mức ô nhiễm không khí cao. Nếu trẻ sống trong khu vực đô thị, phụ huynh hãy cố gắng giữ trẻ ở trong những khu vực có không khí sạch.
Hạn chế tiếp xúc với các chất ô nhiễm
Bệnh hen suyễn ở trẻ em đặt ra một thách thức lớn cho sự phát triển và hoạt động hàng ngày của họ. Sự hạn chế trong quá trình hô hấp có thể ảnh hưởng đến hoạt động thể chất và tâm lý, tạo ra những thách thức đáng kể trong việc tham gia các hoạt động xã hội và học tập. Mặc dù bệnh này có thể là một gánh nặng, nhưng với sự hỗ trợ y tế, quản lý chăm sóc đúng đắn và tình thần lạc quan, trẻ em mắc hen suyễn vẫn có thể tận hưởng cuộc sống một cách tích cực và đầy đủ.
Tìm hiểu và cập nhật những thông tin mới nhất về giải pháp không khí tại đây.
THAM KHẢO
[1] —. “Asthma.” Www.who.int, 4 May 2023, www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/asthma#:~:text=Asthma%20is%20a%20chronic%20lung.
