Vào mùa đông, chúng ta thường dành khá nhiều thời gian ở trong nhà để tránh những tác động tiêu cực của thời tiết, khí hậu. Thế nhưng, theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ EPA, ô nhiễm không khí trong nhà gấp 2 – 5 lần so với ngoài trời. Vậy làm thế nào để cải thiện chất lượng không khí trong nhà vào mùa đông?
1. Chất lượng không khí mùa đông ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?
1.1. Bệnh hô hấp
Chất lượng không khí mùa đông ảnh hưởng trực tiếp đến các vấn đề hô hấp ở người. Trong mùa đông, vi khuẩn, virus và các chất gây dị ứng thường xuất hiện và lan truyền dễ dàng trong không khí. Môi trường khô hanh và ít thông gió trong nhà cũng tạo điều kiện thuận lợi cho sự tăng trưởng của các tác nhân gây bệnh. Điều này có thể gây ra các vấn đề hô hấp như cảm lạnh, cúm, viêm họng, viêm phổi và viêm xoang.
Môi trường khô và kín trong nhà vào mùa đông có thể tạo điều kiện cho sự tích tụ của các chất gây dị ứng như phấn hoa và vi khuẩn. Những tác nhân này có thể gây ra các phản ứng dị ứng như hen suyễn, viêm mũi dị ứng và viêm phế quản dị ứng.
Trong một số khu vực, chất ô nhiễm trong không khí, chẳng hạn như bụi mịn, khí thải xe cộ và chất bẩn công nghiệp, có thể tăng trong mùa đông. Các hạt nhỏ này có thể xâm nhập vào hệ hô hấp và gây ra vấn đề như viêm phổi, viêm phế quản và các vấn đề sức khỏe khác.
Bệnh về hô hấp
Theo nghiên cứu của Oman về “Mô hình lắng đọng của vật chất hạt trong không khí trên đường hô hấp của con người trong mùa đông ở môi trường đô thị”, mức độ phơi nhiễm PM trong không khí vào mùa đông cao làm tăng nguy cơ mắc bệnh lao ở người. Những tác động này ảnh hưởng trực tiếp đến trẻ nhỏ, lượng PM tiếp xúc với trẻ nhỏ cao hơn 4 – 15 lần so với các lứa tuổi khác.
Trong mùa đông, việc sử dụng hệ thống sưởi như lò sưởi hoặc bếp lửa có thể tạo ra khí CO (carbon monoxide) và các chất khí độc khác. Khí CO là một chất khí không màu, không mùi và rất độc hại, có thể gây ngộ độc và ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ hô hấp, sức khỏe tổng thể. Đặc biệt, chất lượng không khí màu đông suy giảm làm gia tăng gánh nặng bệnh tật ở bệnh nhân mắc tắc nghẽn phổi mãn tính COPD và bệnh hen suyễn.
1.2. Bệnh tim mạch
Bệnh tim mạch cũng là một trong những vấn đề về sức khỏe do chất lượng không khí kém vào mùa đông. Mùa đông thường xuất hiện các yếu tố khí hậu không tốt như không khí lạnh, độ ẩm thấp làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch.
Không khí lạnh có thể làm co hẹp mạch máu và tăng áp lực trong hệ tim mạch. Độ ẩm thấp trong không khí có thể gây khô màng nhầy trong hệ hô hấp, gây ra cảm giác khó thở và gây căng thẳng cho tim mạch. Các điều kiện khí hậu này có thể góp phần vào các vấn đề tim mạch và tăng nguy cơ bệnh tim.
Các vấn đề tim mạch tăng cao
Mùa đông, xảy ra tình trạng không khí khô, độ ẩm thấp dẫn đến nồng độ bụi mịn trong không khí tập trung cao. Nghiên cứu về “Ô nhiễm không khí dạng hạt và bệnh tim mạch” được đăng tải từ Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (American Heart Association) phát hiện và chỉ ra rằng việc tiếp xúc ngắn hạn với PM2.5 trong khoảng thời gian vài giờ đến vài tuần có thể gây ra các biến cố tử vong tim mạch bao gồm thiếu máu cục bộ, suy tim, rối loạn nhịp tim và đột quỵ.
Một nghiên cứu khác về “Các kiểu thời tiết lưu hành và nhập viện vì bệnh tim mạch ở Trường Xuân, Trung Quốc” cũng chỉ ra rằng không khí khô, hanh làm tăng các trường hợp mắc bệnh tim mạch ở người.
1.3. Bệnh về da
Chất lượng không khí mùa đông ảnh hưởng trực tiếp đến các vấn đề da liễu phổ biến. Không khí mùa đông thường có độ ẩm thấp, gây mất nước và làm khô da. Môi trường không khí khô hanh làm mất nước từ da dẫn đến giảm độ ẩm tự nhiên, gây khó chịu, ngứa ngáy và da khô nứt nẻ.
Chất ô nhiễm và các tác nhân gây dị ứng trong không khí mùa đông có thể gây viêm da. Việc tiếp xúc với các chất ô nhiễm và tác nhân gây kích ứng như hạt bụi, hóa chất và khói có thể làm cho da nhạy cảm và gây viêm da, kích ứng da.
Một nghiên cứu về “Ảnh hưởng của môi trường trong nhà mùa đông đến làn da: Bật mí sự thay đổi tình trạng da ở Hàn Quốc” cho thấy vào mùa đông, độ ẩm tương đối (RH) thấp, các thiết bị sưởi ấm hoạt động tần suất cao dẫn đến gia tăng ô nhiễm không khí trong nhà. Nghiên cứu chỉ ra việc tiếp xúc với chất lượng không khí sau 6 giờ dẫn đến tình trạng khô da kéo dài, các tế bào da tích tụ và lỗ chân lông, độ nhám, mẩn đỏ và nếp nhăn tăng đáng kể.
Da khô do chất lượng không khí kém
Chất lượng không khí mùa đông kém có thể làm gia tăng nguy cơ phát triển các triệu chứng của bệnh eczema. Da nhạy cảm và mất độ ẩm có thể dễ dàng bị kích ứng và gây ra các cơn ngứa, viêm da. Hơn nữa, môi trường không khí ô nhiễm trong mùa đông có thể làm tăng nguy cơ mụn trứng cá. Chất ô nhiễm và tạp chất trong không khí có thể làm tắc nghẽn lỗ chân lông và gây ra vi khuẩn gây mụn.
1.4. Bệnh ung thư
Một trong số những ảnh hưởng do chất lượng không khí kém vào mùa đông là gia tăng nguy cơ mắc ung thư ở người. Các chất ô nhiễm trong không khí như hạt nhỏ, chất hóa học và kim loại nặng có thể gây ra tổn thương cho tế bào trong cơ thể. Đặc biệt vào mùa đông, nồng độ các chất độc hại tăng lên do điều kiện thời tiết khô hanh kéo dài. Sự tiếp xúc lâu dài với các chất ô nhiễm này có thể tăng nguy cơ mắc ung thư phổi, ung thư niệu quản, ung thư bàng quang và ung thư da.
Hơn nữa, nhiều chất hóa học được sử dụng vào mùa đông trong quá trình đốt cháy để sưởi ấm có thể xuất hiện trong không khí mùa đông như benzen, formaldehyde và dioxin. Các chất hóa học này đã được liên kết với nguy cơ mắc ung thư, chẳng hạn như ung thư phổi, ung thư gan và ung thư buồng trứng.
Ung thư vú tăng cao do chất lượng không khí giảm
Theo nghiên cứu về “Phơi nhiễm ô nhiễm không khí trong nhà do sử dụng bếp lò và lò sưởi trong nhà có liên quan đến bệnh ung thư vú” của Hoa Kỳ, nguy cơ ung thư vú ở phụ nữ tăng cao do nguồn phơi nhiễm PAH (Hydrocacbon thơm đa vòng) trong quá trình sưởi ấm.
2. 5 giải pháp cải thiện chất lượng không khí trong nhà vào mùa đông
2.1. Vệ sinh không gian sạch sẽ
Vệ sinh không gian sạch sẽ là giải pháp nhằm cải thiện chất lượng không khí trong nhà vào mùa đông. Việc vệ sinh và làm sạch không gian thường xuyên nhằm giảm sự tích tụ của bụi bẩn và vi khuẩn trong không khí. Đặc biệt, vào mùa đông, không khí khô hanh, mức độ ô nhiễm trong nhà tăng đáng kể. Bởi vậy, vệ sinh nhà cửa là giải pháp không khí giúp giảm sự tập trung của các tác nhân gây ô nhiễm như vi khuẩn, bụi mịn và khí độc trong nhà.
2.2. Kiểm tra hệ thống ống nước
Kiểm tra hệ thống nước giúp cải thiện chất lượng không khí vào màu đông. Việc xử lý hệ thống nước hiệu quả giảm tình trạng rò rỉ nước, ngăn chặn vi sinh vật bao gồm nấm mốc, ký sinh trùng, vi khuẩn và virus phát triển trong không gian sống.
Vệ sinh không gian sạch sẽ
2.3. Xử lý rác thải hiệu quả
Xử lý rác thải hiệu quả là một trong số những giải pháp hữu ích duy trì chất lượng không khí an toàn vào mùa đông như thực hiện việc phân loại rác thải khác nhau như nhựa, giấy, kim loại và hữu cơ. Bạn nên đặt các thùng chứa tương ứng để thu thập và tái chế các loại rác này. Đồng thời tách rác thải nguy hại như pin, thuốc nổ và chất ô nhiễm hóa học khác ra khỏi rác thải thông thường và chuyển giao cho các cơ quan xử lý đúng cách.
Xử lý rác thải hiệu quả
2.4. Sử dụng máy cấp ẩm và hút ẩm hiệu quả
Sử dụng máy cấp ẩm và hút ẩm hiệu quả để bảo vệ chất lượng không khí vào mùa đông. Máy cấp ẩm giúp tăng độ ẩm trong không khí, làm giảm tình trạng không khí khô và tăng cường độ ẩm cần thiết cho môi trường sống. Với việc sử dụng máy cấp ẩm hiệu quả, bạn có thể giảm đáng kể các vấn đề về da như khô da, kích ứng và các vấn đề hô hấp khác.
Sử dụng máy cấp ẩm
Hơn nữa, máy hút ẩm giúp loại bỏ độ ẩm dư thừa trong không khí, đặc biệt là trong môi trường có độ ẩm cao. Việc sử dụng máy hút ẩm hiệu quả có thể mang lại những hiệu quả như ngăn chặn tình trạng nấm mốc và giảm khả năng làm tổ của côn trùng trong nhà.
2.5. Sử dụng hệ thống thông gió và máy lọc không khí
Một giải pháp công nghệ hữu ích để cải thiện chất lượng không khí mùa đông là sử dụng hệ thống thông gió và máy lọc không khí. Hệ thống thông gió giúp tạo sự lưu thông không khí trong nhà, loại bỏ không khí ô nhiễm và đảm bảo cung cấp không khí tươi vào trong nhà. Khi kết hợp với máy lọc không khí, cấu trúc hệ thống thông gió sẽ tăng cường khả năng loại bỏ các chất gây ô nhiễm và tạo một môi trường sống lành mạnh.
Sử dụng máy lọc không khí
Vào mùa đông, chất lượng không khí thường giảm do sự tác động của điều kiện thời tiết khô, hanh và lạnh. Việc sử dụng máy lọc không khí, đảm bảo vệ sinh không gian, kiểm soát độ ẩm và hạn chế tiếp xúc với chất ô nhiễm bên ngoài đều là những biện pháp hữu ích. Bằng cách kết hợp những biện pháp này, bạn có thể tạo một môi trường sống lành mạnh, thoải mái và an toàn cho gia đình trong mùa đông.
Tìm hiểu và cập nhật những thông tin mới nhất về không khí tại đây.
THAM KHẢO
[1] Eun Hye Park, et al. Effects of Winter Indoor Environment on the Skin: Unveiling Skin Condition Changes in Korea. Vol. 29, no. 6, 1 June 2023, https://doi.org/10.1111/srt.13397. Accessed 14 July 2023.
[2] White, Alexandra J, et al. “Indoor Air Pollution Exposure from Use of Indoor Stoves and Fireplaces in Association with Breast Cancer: A Case-Control Study.” Environmental Health, vol. 13, no. 1, Dec. 2014, www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4320487/, https://doi.org/10.1186/1476-069x-13-108. Accessed 20 Oct. 2019.
[3] Brook, Robert D., et al. “Particulate Matter Air Pollution and Cardiovascular Disease.” Circulation, vol. 121, no. 21, June 2010, pp. 2331–2378, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20458016/, https://doi.org/10.1161/cir.0b013e3181dbece1.
[4] Raju, Sarath, et al. “Indoor Air Pollution and Respiratory Health.” Clinics in Chest Medicine, vol. 41, no. 4, Dec. 2020, pp. 825–843, https://doi.org/10.1016/j.ccm.2020.08.014.
[5] Amoatey, Patrick, et al. “Deposition Modeling of Airborne Particulate Matter on Human Respiratory Tract during Winter Seasons in Arid-Urban Environment.” Aerosol Science and Engineering, vol. 6, no. 1, 27 Jan. 2022, pp. 71–85, https://doi.org/10.1007/s41810-021-00125-2.
